Genel Anksiyete Bozukluğu (GAD), sürekli endişe haliyle karakterize edilen bir kaygı bozukluğudur ve bireyin günlük yaşamını olumsuz etkiler. Çoğu insan zaman zaman endişe duyar; ancak anksiyete bozukluğunda belirtiler daha şiddetlidir ve günlük işlevselliği etkiler.
Kaygı bozukluklarının farklı türleri vardır. Bazıları belirli durumlar veya tetikleyicilere bağlı endişe veya panik ataklarla kendini gösterirken, GAD, birçok farklı durumda ve çoğunlukla süreklilik arz eden endişelerle seyreder. Bu endişeler genellikle aylar boyunca sürer ve küçük gibi görünen konular hakkında bile yoğunlaşabilir. GAD, uyku düzenini, enerji seviyesini ve genel yaşam kalitesini etkileyebilir.
Anksiyetenin Şiddeti Nasıldır?
Kaygı, kişinin ne kadar yoğun yaşadığına bağlı olarak hafif, orta, şiddetli veya panik düzeyinde olabilir:
- Hafif Anksiyete: İşlevselliği etkileyebilir, ancak günlük aktiviteleri ciddi şekilde kısıtlamaz.
- Orta Anksiyete: Hafif anksiyeteden daha yoğundur ve endişe duygusunun kontrol dışı olduğunu hissettiğiniz anlar daha sık yaşanır.
- Şiddetli Anksiyete: Yaşam kalitesini olumsuz etkiler ve işlevselliği ciddi ölçüde bozabilir. Fiziksel belirtiler sıkça görülür.
- Panik Düzeyinde Anksiyete: Yoğun korku, kalp çarpıntısı ve hızlı nefes alma ile kendini gösteren panik ataklar yaşanır. Bu durum, kişinin genel sağlığı üzerinde ciddi bir etki bırakabilir.
Genel Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Aşağıdaki belirtilerden bazılarını yaşıyorsanız, Genel anksiyete bozukluğunuz olabilir:
- Farklı konular hakkında kontrolsüz endişe duyma
- Endişenin günlük aktiviteleri zorlaştırması (iş, sosyal yaşam)
- Sürekli yorgun hissetme ancak uyuyamama
- Kas gerginliği nedeniyle sırt veya çene ağrısı
- Kalp çarpıntısı veya ağız kuruluğu
- Konsantre olma güçlüğü
- Huzursuzluk veya sinirlilik
Genel Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
GAD, bireysel ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonuyla ortaya çıkabilir. Bu faktörler arasında şunlar bulunur:
- Aile geçmişi (genetik yatkınlık)
- Kişilik özellikleri
- Travma deneyimleri
- Stresli yaşam olayları
- Zararlı düşünce kalıpları
- Beyindeki kimyasal dengesizlikler
- Alkol veya uyuşturucu kullanımı
Ne Zaman Bir Uzmana Başvurmalısınız?
Eğer endişeleriniz günlük yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa, bir doktora başvurmanız önemlidir. Doktorunuz, bir ruh sağlığı planı oluşturmanıza yardımcı olabilir ve gerekirse sizi bir ruh sağlığı uzmanına yönlendirebilir. Tedavi süreci endişelerinizin tamamen ortadan kalkmasını sağlamayabilir; ancak belirtilerinizi yönetmenize ve yaşamınızı daha rahat sürdürmenize yardımcı olabilir.
Genel Anksiyete Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Genel anksiyete bozukluğu için etkili tedavi seçenekleri mevcuttur. Bu tedaviler, kaygıların tamamen yok olmasını sağlamasa da, belirtileri kontrol altına alarak yaşam kalitesini artırır. Tedavi seçenekleri arasında şunlar yer alır:
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), veya kabul ve kararlılık terapisi (ACT) gibi yaklaşımlar kullanılabilir. Eğer belirtiler şiddetliyse doktorunuz antidepresan ilaçlar önerebilir.
Genel anksiyete Bozukluğu, tedavi edilebilir bir durumdur. Eğer endişelerinizin yaşamınızı etkilediğini düşünüyorsanız, bir uzmandan destek alarak daha sağlıklı bir yaşam sürmeye başlayabilirsiniz.